Borsele is een gemeente met mooie historische kenmerken. Het heggengebied, de Zak van Zuid-Beveland, onze karakteristieke dorpen, de slingerende dijkjes, alle dragen ze bij aan de kwaliteit van Borsele. Die kwaliteit willen we graag behouden. Tegelijkertijd zien we de wereld om ons heen veranderen. Daar horen ruimtevragers als duurzame energieopwekking, de roep om woningbouw en de transitie van de agrarische sector bij. Al die ontwikkelingen waar we hoe dan ook iets mee moeten, leiden ertoe dat ook Borsele mee verandert met de wereld. De opgave “hoe houden we Borsele mooi?” gaat over onze uitdaging om de karakteristiek van onze gemeente, daar waar we trots op zijn, te behouden en tegelijkertijd invulling te geven aan de uitdagingen die op ons afkomen.
Omgevingskwaliteit (groen, water en erfgoed)
De dorpen in de gemeente Borsele zijn gelegen in een groen en aantrekkelijk buitengebied. In het bebouwde gebied van de gemeente is het groen wisselend aanwezig. Het vraagt een inspanning om de huidige natuur- en landschapswaarden te behouden en te verbeteren. Als gevolg van bijvoorbeeld inbreiding en verstening kan de hoeveelheid en kwaliteit van het groen onder druk komen te staan, terwijl dit voor welbevinden en het beperken van hittestress juist belangrijk is. De gemeente zet in op behoud en vergroting van de ruimtelijke kwaliteit. Per kern in de gemeente Borsele zijn er knelpunten en ambities voor de groenstructuur opgesteld. Knelpunten in de huidige situatie bestaan o.a. op het vlak van de woonwijken tussen 1970 en 1995 die door hun opzet een versnipperde en onduidelijke groenstructuur hebben.
De cultuurhistorische waarden in de gemeente Borsele mogen natuurlijk niet vergeten worden. In het landschap van de gemeente Borsele is naast rust, groen en ruimte ook erfgoed te vinden. De rijke historie van het gevecht tegen het water (zoals de beplante dijken) en het gebruik van het landschap (de afwisseling van oud- en nieuwland) is zichtbaar in de fysieke leefomgeving. In de gemeente ligt erfgoed uit diverse perioden, van ridderplaatsen tot kerken tot forten. In de gemeente liggen 173 rijksmonumenten en 36 gemeentelijke monumenten. De dorpen Nisse en Borssele hebben een beschermd dorpsgezicht, maar vrijwel al onze dorpen zijn goed bewaard gebleven traditionele Zeeuwse dorpjes van hoge ruimtelijke kwaliteit. Daarnaast is het landschap van de Zak van Zuid-Beveland van bijzondere cultuurhistorische waarde. Opgaven zien we in het behoud en doorontwikkeling van deze historische kwaliteiten. In het kader van de ambitie om de ruimtelijke kwaliteit te behouden en te vergroten worden er ook in het buitengebied randvoorwaarden gesteld ten aanzien van erfbeplanting, landschappelijke inpassing en het behoud van cultuurhistorisch waardevolle elementen.
Daarnaast is het landschap van de Zak van Zuid-Beveland van bijzondere cultuurhistorische waarde en kent de gemeente verschillende archeologische waarden, zoals de vliedberg in Borssele of het voormalige kasteelterrein in Nisse. De gemeente hecht, zoals ook blijkt uit haar bestaande beleid, veel waarde aan het aspect archeologie bij de inrichting van en ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving.
Groen en water zijn belangrijke elementen om om te gaan met de veranderingen in de leefomgeving. De biodiversiteit staat onder druk. Een speerpunt in de gemeente Borsele is het stimuleren van fruitbestuivende insecten die belangrijk zijn voor de fruitteelt in de gemeente. In het openbare groen wordt gekeken naar het toevoegen van beplanting met een grote meerwaarde voor insecten. Klimaatverandering zorgt ook voor een veranderende leefomgeving. In de laatste jaren neemt de verharding in de gemeente toe. Dit zorgt dat minder water opgenomen wordt in de ondergrond. Het accent ligt dan ook op het verminderen van verhard oppervlak in de openbare ruimte én het stimuleren van inwoners om hun eigen perceel te vergroenen. Groen in de dorpen draagt ook bij aan het verminderen van de impact van hitte. Bomen zorgen voor verkoeling in bebouwd gebied door schaduw en verdamping.
Het vraagt inspanning om de groene, blauwe en cultuurhistorische kwaliteiten te behouden. Op gelijke wijze moeten we ons inspannen om de gevolgen van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies op te vangen.. Er ligt een opgave voor zowel de openbare ruimte als voor particuliere gronden om deze zo in te richten dat ze een oplossing bieden voor de bestaande opgaven.
Het landschap van het buitengebied
Het landschap is de afgelopen honderd jaar ingrijpend veranderd. Op zichzelf is dat niet erg. Het landschap is een voortdurend ontwikkelend fenomeen: iedere generatie past het landschap aan de eigen behoefte en ideeën aan, voegt zaken toe, verwijdert andere en geeft weer een andere betekenis. Dat is ook niet erg: het leven en de mensen van Borsele veranderen immers ook. Het resultaat van al die eeuwen veranderen heeft een landschap opgeleverd waar we in Borsele blij mee zijn. Het is een aantrekkelijke gemeente met een landschap dat veel kansen biedt. Die kansen benutten spreekt voor zich, maar het landschap is ook weerloos. We moeten er als gemeente voor waken dat een ongebreidelde groei van allerlei functies leidt tot verlies van kwaliteit.
De kwaliteit van onze dorpen
De dorpen van Borsele zijn aantrekkelijke, kleine dorpen in een groene omgeving. We voeren als gemeente, op basis van ons vigerend beleid, sterke regie op de verschijningsvorm van nieuwe ontwikkelingen. Die grondhouding heeft geresulteerd in de mooie dorpen die we kennen. Het is de opgave van de gemeente om deze kwaliteit te bewaken en tegelijkertijd invulling te geven aan de roep van de omgeving om ontwikkelingen mogelijk te maken.
