De dorpen van Borsele zijn sterke, leefbare dorpen. De waardering van inwoners maar ook bezoekers en recreanten is hoog. Tegelijkertijd zien we wel dat de leefbaarheid (verder) onder druk staat. Dat heeft vooral te maken met de individualisering en vergrijzing van de maatschappij, maar ook de krapte op de woningmarkt heeft effecten, bijvoorbeeld doordat jongeren geen huis kunnen vinden in het dorp waar ze opgegroeid zijn. De effecten van een veranderende maatschappij zien we onder meer terug bij sportverenigingen en gemeenschapshuizen: het wordt steeds moeilijker om de vaak al decennialang bestaande sociale structuren op dezelfde manier overeind te houden en daarmee de instandhouding van de bijbehorende voorzieningen.
Wonen
In de gemeente Borsele is er een gevarieerd aanbod aan woonmilieus binnen de context van een landelijke omgeving. Borsele heeft een woningvoorraad die overwegend bestaat uit eengezinswoningen. Woningen in de gemeente Borsele zijn vaker dan gemiddeld koopwoningen. De WOZ-waarde en de vraagprijs voor woningen is in de afgelopen jaren toegenomen. De afgelopen jaren heeft de woningmarkt grote veranderingen doorgemaakt. Waar Borsele een tiental jaar geleden nog in een anticipatieregio voor krimp lag, is onder invloed van de ontwikkelingen op de woningmarkt en door trends als thuiswerken de vraag veranderd. Ook in Borsele speelt een tekort aan woningen. Steeds meer mensen uit andere regio’s (waaronder de Randstad) vestigen zich in onze gemeente.
Tegelijkertijd vergrijst de bevolking in de gemeente Borsele. Op langere termijn wordt nog altijd een krimp in onze gemeente verwacht. De gemeente vindt het belangrijk om leegstand en / of verpaupering te voorkomen. Hier komen vraagstukken rondom de verduurzaming van het woningbestand en de geschiktheid van de woningen voor jongere doelgroepen om de hoek kijken.
Daarbij geldt dat er vooral een verschil bestaat tussen vraag en aanbod. In Borsele staan veel grote, relatief dure woningen. De huisvesting voor jongeren is belangrijk voor de leefbaarheid van de dorpen. Tegelijkertijd heeft juist die groep het lastig; er zijn te weinig betaalbare woningen. Daarnaast is de hoeveelheid levensloopbestendige woningen te krap.
Al met al kan geconcludeerd worden dat er in de gemeente in de huidige huizenmarkt te weinig betaalbare woningen voor jongeren zijn en het aandeel levensloopbestendige woningen niet aansluit bij de vraag hiernaar . Het aanbod is klein en de huizenprijzen zijn de afgelopen jaren enorm gestegen. De gemeente heeft een belangrijke rol op de woningmarkt maar heeft geen invloed op de vraagprijs van de bestaande woningvoorraad en de bouwkosten van nieuwbouwwoningen. Vigerend beleid heeft als speerpunt om aan te haken bij passende bouwplannen die inspelen op de bevolkings- en huishoudensontwikkelingen en op de kwaliteitseisen van de consument. Ook wil de gemeente zorgen dat woningen kwalitatief goed aansluiten bij de behoefte van de inwoners. Zo is een passend aanbod van levensloopbestendige woningen een opgave. Op regionaal niveau (regio De Bevelanden) wordt een gezamenlijk woonbeleid gevoerd (woonvisie De Bevelanden).
De grote vraag naar woningen wijst op de noodzaak om nog meer te doen. Op welke manier faciliteren we vergrotingen van het woningaanbod? Hoeveel woningen bouwen we de komende decennia op welke plek? Wat is de typologie van de woningen? Hoe bedienen we onze doelgroepen het best? Waar willen we deze woningen plaatsen? Kiezen we voor inbreiden of uitbreiden? Kunnen we op andere manieren voorzien in de vraag naar woningen (bijvoorbeeld door tijdelijke woonoplossingen of flexwonen)?
Leefbaarheid en voorzieningen
Onze gemeente kent relatief veel maatschappelijke voorzieningen en basisvoorzieningen. Het voorzieningennetwerk is vrij robuust. In elke grotere kern van onze gemeente zijn basisvoorzieningen aanwezig. Basisvoorzieningen zijn onder meer een basisschool, dorpshuis en sportvereniging. Zo is in de meeste kernen van onze gemeente een sportvoorziening aanwezig. Naarmate de dorpen kleiner worden neemt het voorzieningenniveau verder af. Enkele dorpen hebben naast de basisvoorzieningen nog enkele winkels en een basisschool. De kleinere dorpen zijn de afgelopen tijd (nog meer) woondorpen zonder wezenlijke voorzieningen geworden. Zo verdwenen in veel gevallen sportverenigingen en gaat er de komende jaren ook bijvoorbeeld in het aantal kerken het één en ander veranderen. Heinkenszand en ’s-Gravenpolder zijn bovenlokaal verzorgende centra en hebben meer voorzieningen dan de andere kernen in de gemeente.
Naar de toekomst toe gaat het voorzieningenniveau verder veranderen. Voorzieningen zijn steeds minder lokaal aanwezig, waardoor een groter aantal dorpen steeds meer alleen gericht zijn op wonen. Voorzieningen worden op een andere manier geleverd, bijvoorbeeld via het sociale netwerk, digitaal, op afroep of op gemeentelijk of regionaal schaalniveau. Onze gemeente zet zich in om de bestaande maatschappelijke voorzieningen in bovenlokaal verzorgende centra te behouden. We zetten in op het behoud en versterken van de digitale bereikbaarheid. De snelheid en stabiliteit van internet is belangrijk. Het heeft een impact op de manier waarop voorzieningen aangeboden kunnen worden. We moeten een keuze maken: Zetten we het huidige beleid voort en zetten we zoveel mogelijk in op behoud van maatschappelijke en sportvoorzieningen in alle kernen? Of gaan we deze voorzieningen in de gemeente op een andere manier aanbieden? Ten slotte is stabiliteit en snelheid van internet belangrijk. Zo blijven onze inwoners ook in digitale zin bereikbaar.
Gezondheid
Een fijne plek om te wonen gaat ook om een plek waar je gezond kunt wonen. Borsele heeft een relatief gezonde bevolking (minder overgewicht dan Nederlands gemiddelde, minder eenzaamheid dan Nederlands gemiddelde, een relatief bewegingsvriendelijke omgeving). Wel zijn er (steeds groter wordende) uitdagingen. Ondanks het relatief lage aandeel mensen met overgewicht steeg het aantal mensen met overgewicht nergens in Nederland zo hard als in Borsele . In het licht van vergrijzing is eenzaamheid onder ouderen in de dorpen een steeds groter aandachtspunt. Dat werd door de Coronacrisis nogmaals duidelijk.
Belangrijk is de aandacht voor positieve gezondheid . Tot onze opgave behoort het zorgen voor voldoende ontmoetingsplekken en te zorgen voor een openbare ruimte die uitnodigt tot beweging. Daarnaast is een gezonde levensstijl voor onze inwoners belangrijk.
