Ondernemen in Borsele
In enkele kernen zijn reguliere bedrijventerreinen gelegen. Het betreft Noordzak, Eigen Erf/Zwake en Noordland in Heinkenszand, bedrijventerrein ’s-Gravenpolder in ’s-Gravenpolder en Quistenburg in Borssele. Daarnaast zijn er verspreid over de gemeente op diverse locaties solitaire bedrijven gelegen of kleine clusters van bedrijven.

Het Sloegebied is een haven- en industriegebied in het westen van de gemeente. Het Sloegebied neemt een unieke positie in de gemeente Borsele in, gezien haar schaal en de soort bedrijvigheid die plaatsvindt. De haven is een speler op (inter)nationaal niveau. In het gebied wordt ruimte geboden aan verschillende zwaardere vormen van industrie en op- en overslag van goederen. Bedrijven die in het gebied zijn gelegen zijn belangrijke werkgevers in de gemeente. Met de industrie gaat een belasting van het milieu gepaard. Om de kernen die in de nabijheid van het Sloegebied liggen te ontlasten is de Sloerandzone ontwikkeld. Binnen de Sloerandzone zijn verschillende groene gebieden met bufferende werking aangelegd.

Figuur 5: Sloegebied en Sloerandzone 

Vestigingsklimaat
Het vestigingsklimaat is sterk afhankelijk van de bereikbaarheid van een locatie. De gemeente Borsele grenst in het noorden aan de A58. De gemeente is via de snelweg goed ontsloten richting Noord-Brabant. De snelweg biedt tevens de mogelijkheid om richting Noord-Beveland of Walcheren te reizen. Via de N62/Westerscheldetunnel is de gemeente ook ontsloten in de richting van de regio Zeeuws-Vlaanderen en België. Het openbaar vervoersnetwerk heeft een beperkte frequentie en wordt relatief weinig gebruikt (bus 0,7% en trein 0,3% tegenover 55,3% autogebruik). Met de Regionale Mobiliteitsstrategie zet de provincie Zeeland in op een verbetering van het OV-netwerk. De ambitie is dat iedere inwoner van Zeeland binnen 2,5 kilometer aangesloten is op een lokaal netwerk van opstappunten.

Landbouw
De gemeente Borsele heeft een sterke agrarische sector. Zo zijn er in vergelijking met de rest van Nederland drie keer zoveel mensen in de agrarische sector werkzaam. De agrarische bedrijven in de gemeente zijn voornamelijk familiebedrijven. De bedrijven zijn daardoor sterk gebonden aan hun directe omgeving: de bedrijven zijn al tientallen jaren op dezelfde plek gevestigd met nauwe banden met de dorpen. De sector vormt zo een sterke basis voor de gemeentelijke economie. Agrariërs zijn voornamelijk actief in de fruitteelt en de akkerbouw.

De landbouwsector in Nederland, en dus ook in de gemeente Borsele, heeft te maken met grote opgaven. Er is steeds meer aandacht voor de impact die de landbouw heeft op de gezondheid van mensen en op de biodiversiteit. Daarnaast hebben andere ontwikkelingen, zoals stikstof, klimaatverandering en vergrijzing, ook een grote impact op landbouw. Het aantal agrarische bedrijven binnen de gemeente is in 10 jaar tijd met ongeveer 40 procent gedaald, van ongeveer 350 bedrijven naar een kleine 200. Deze afname zal de komende jaren doorzetten als gevolg van bedrijfsbeëindiging door het ontbreken van bedrijfsopvolgers, druk van regelgeving of het gebrek aan verdienvermogen.
Het areaal landbouwgrond is in de afgelopen 20 jaar flink afgenomen. Er staat druk op dit areaal door de ontwikkeling van niet-agrarische bedrijvigheid, woningbouw en natuur.

Recreatie en toerisme
De gemeente Borsele is gepositioneerd als Landschapspark Borsele. Het gebied kent een fijnmazig en recreatief aantrekkelijk netwerk van smalle weggetjes en fietspaden. Het afwisselende landschap met haar cultuurhistorische elementen vormt een aantrekkelijke omgeving voor recreatie en toerisme. De gemeente heeft twee grotere verblijfsrecreatieparken die voor het toerisme van betekenis zijn. Daarnaast zijn er diverse dagrecreatieve voorzieningen met overnachtingsmogelijkheden, B&B’s en andere kleinschalige overnachtingsmogelijkheden in de gemeente. Niettemin is de toeristische druk, het aantal overnachtingen afgezet tegen het aantal inwoners, laag in de gemeente. In Borsele ligt deze op 8 en is daarmee vergelijkbaar met gemeenten als Kapelle (13,7) of Reimerwaal (2,4). Vergeleken met de ‘echte’ toeristische gemeenten van de provincie Zeeland is de toeristische druk zeer laag (Noord-Beveland: 220,6 en Veere 241,5). De recreatie in de gemeente Borsele richt zich met name op wandelen en fietsen. De gemeente heeft de wens om de bekendheid van het Landschapspark Borsele te vergroten. Hiervoor ligt de nadruk op het stimuleren van recreatieve ontwikkelingen die passen bij het karakter van het de Zak van Zuid-Beveland, zonder dat de gemeente daarbij de unieke landschapswaarden uit het oog verliest.

Energie en circulariteit
Onderdeel van de omgang met klimaatverandering is de verduurzaming van de energieconsumptie. De gemeente Borsele presteert op energieterrein al relatief (= in vergelijking met het Nederlands gemiddelde) goed. Het aardgasverbruik voor zowel huur- als koopwoningen neemt sinds 2016 geleidelijk af, het energieverbruik ligt onder het Nederlands gemiddelde en neemt sinds 2014 af en in Borsele wordt duidelijk meer zonne-energie opgewekt dan in de rest van Nederland. Dit komt o.a. doordat een groter aantal huizen zonnepanelen heeft (28.4 procent in Borsele, 12.3 procent in Nederland). In de ontwikkeling naar een duurzame economie is de stap naar circulariteit belangrijk. Circulair betekent dat er geen afval meer bestaat, maar dat grondstoffen steeds opnieuw worden gebruikt. Het totaal aan huishoudelijk afval per inwoner was in de gemeente Borsele 793 kilogram in 2020. In vergelijkbare gemeenten lag de hoeveelheid afval per inwoner op 574 kilogram. Dit betekent dat er nog stappen te zetten naar een circulaire toekomst.

Het belangrijk aspect van de gemeente Borsele is de aanwezigheid / nabijheid van een goed energienetwerk en goede energie-infrastructuur. Hiermee kan ingespeeld worden op een regionale of nationale toename in de elektriciteitsvraag. Het energienetwerk loopt wel tegen zijn grenzen aan. Er gelden beperkingen op het lokale netwerk. In het kader van de grootschalige energietransitie wordt de gemeente Borsele, en haar inwoners, geconfronteerd met diverse ontwikkelingen die direct of indirect impact hebben op de leefkwaliteit. De gemeente vindt dat het Rijkmoet investeren in de versterking van de leefkwaliteit van Borsele vanwege de lasten die de inwoners ondervinden van alle ontwikkelingen. Door het hogere aantal zonuren in de provincie Zeeland ten opzichte van de rest van Nederland is er een verhoogde potentie voor de opwek van zonne-energie.

Samengevat: het economische karakter
De kernkwaliteiten van het economische karakter van de gemeente Borsele zijn, kort samengevat:

• De agrarische sector vormt een belangrijk deel van de economie in Borsele.
• Het Sloegebied is een belangrijke werkgever.
• De gemeente heeft een relatief lage toeristische druk, met slechts twee grotere verblijfsrecreatieparken en een verder kleinschalig aanbod met minicampings en B&B’s.
• De gemeente heeft mooie potenties voor recreatie en toerisme.

De gemeente Borsele is “de meterkast van Nederland”: een goede infrastructuur voor energie op nationaal schaalniveau.